بررسی فرایند خروج ایالات متحده آمریکا از افغانستان از منظر نظریه سیستمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تخصصی مطالعات منطقه‌ای ، پژوهشگر و مدرس دانشگاه.

2 دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

چکیده

نظریه سیستمی، که یکی از رویکردهای برجسته در علوم انسانی، به ویژه در حوزه‌های علوم سیاسی است این امکان را می‌دهد تا رویدادهای گوناگون را به شیوه‌ای خاص مورد بررسی و تحلیل قرار داد. این نظریه با تأکید بر ارتباط و تعامل اجزای مختلف یک سیستم، کمک می‌کند تا پدیده‌ها را به صورت جامع‌تر و در قالب یک مجموعه مرتبط درک کرد. در این پژوهش سعی شده است خروج آمریکا از افغانستان در چارچوب این نظریه بررسی شود. شکست آمریکا در جنگ افغانستان (2021-2001) و نرسیدن به اهداف خود، یکی از نقاط آغاز تشکیک­‌ها در هژمون برتر بودن آمریکا می‌باشد. دیدگاه‌­های متعارضی در خصوص افول هژمونی آمریکا مطرح شده است و خروج از افغانستان بدون هیچ دستاوردی به این خوف و رجا در بین نخبگان آمریکایی دامن زده است. سؤال اصلی این پژوهش عبارت است از: «چگونه می‌توان بر اساس نظریه سیستمی، خروج ایالات متحده آمریکا از افغانستان را تشریح و تبیین کرد؟» مبتنی بر رویکرد تبیینی و با بهره‌گیری از روش مطالعه اسنادی برای پاسخ به این سؤال می­‌توان گفت بحران در نظام اقتصادی، سیاسی و نظامی این کشور بر برتری آن در فضای بین‌­الملل تأثیرگذار بوده و بر هژمون برتر بودن نیز اثر سوء داشته است. شکست در سیاست‌­های اعلامی واشینگتن در افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت در کنار فشارهای محیطی ناشی از کنشگری فعال بازیگران قدرتمند که حکایت از تغییر واقعیت­‌های نظام بین الملل دارد، باعث شد آمریکا برای جلوگیری از افول کامل به بازاندیشی نسبت به سیاست­‌های چیرگی بنیاد خود در منطقه غرب آسیا برسد. برای نشان دادن این مهم و عملیاتی کردن متغیرها نیز از روش مدل­سازی نظری بهره‌­برداری شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the U.S. Withdrawal from Afghanistan through the Lens of Systems Theory

نویسندگان [English]

  • pejman norouzi 1
  • majid khademi 2
1 PhD in Regional Studies, researcher and university lecturer.
2 Associate Professor, National Defense University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Systems theory, as one of the prominent approaches in the humanities—especially within political science—allows for the analysis of various events through a distinct perspective. This theory, by emphasizing the interrelation and interaction of a system's components, facilitates a more comprehensive understanding of phenomena as part of an interconnected whole. This study seeks to examine the U.S. withdrawal from Afghanistan within the framework of systems theory. The U.S. failure in the Afghanistan war (2001–2021) and its inability to achieve its objectives marked a turning point in the growing skepticism over its hegemonic supremacy. Diverging views have been raised regarding the decline of American hegemony, and the withdrawal from Afghanistan without tangible achievements has intensified both hope and concern among American elites. The central research question is: How can the withdrawal of the United States from Afghanistan be explained and interpreted based on systems theory? Relying on an explanatory approach and utilizing documentary research methods, the study suggests that crises in the U.S. economic, political, and military systems have undermined its superiority in the international arena and negatively affected its hegemonic standing. The failure of Washington's declared policies in Afghanistan, the Taliban's return to power, and the pressures exerted by the proactive conduct of powerful international actors- indicative of shifting realities in the international system- led the United States to reconsider its foundational dominance strategies in the West Asian region in order to prevent further decline. To illustrate and operationalize this, the study also employs theoretical modeling techniques.

کلیدواژه‌ها [English]

  • United States
  • Afghanistan
  • Decline
  • Hegemony
  • Systems Theory

مراجع

دهقانی فیروزآبادی، سید جلال. (1385). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در بحران افغانستان. پژوهش حقوق عمومی، 8(20)، 23-7.
قوام، سیدعبدالعلی و زرگر، افشین. (1388). دولت‌سازی، ملت‌سازی و نظریه روابط بین‌الملل: چارچوبی تحلیلی برای فهم و مطالعه جهان دولت- ملت‌ها. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
دشتگرد، مجید و خراسانی، پریسا. (1401). جو بایدن و تسلط دوباره طالبان بر افغانستان: یک طرح از پیش تعیین شده یا یک شکست استراتژیک؟. مطالعات راهبردی آمریکا، 2(2)، 66-43.
زاهدی، شمس السادات. (1389). تجزیه تحلیل و طراحی سیستم‌ها. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
سازمند, بهاره و رمضانی، احمد. (1400). رژیم‌سازی ژاپن در شرق آسیا. فصلنامه سیاست، 51(1)، 207-181.
ضربی قلعه حمامی، شکیب؛ حسنی فر، عبدالرسول و اسدی سروستانی، خدیجه. (1402). جایگاه فرهنگ سیاسی در تحولات افغانستان (از سقوط طالبان تا قدرت یافتن مجدد آن‌ها). مطالعات سیاسی جهان اسلام، 12(4)، 25-47.
غفاری هشجین، زاهد و کریمی شیرودی، محسن. (1403). تبیین دلایل تسلط دوباره طالبان بر افغانستان بر اساس نظریه ادواری دکمجیان. پژوهش‌های راهبردی سیاست، 13(49)، 139-166.
پایگاه خبری خبرآنلاین. (1402). از ۵ تا ۸ میلیون نفر، بالاخره چند میلیون افغانستانی در ایران حضور دارند؟ کد خبر 1975470 khabaronline.ir/xmNMK
مسعودنیا، حسین. (1400). ظهور مجدد طالبان. روزنامه اعتماد، شماره خبر 5۰۰6
نوروزی، پژمان. (1403). راهبردهای مقابله با نفوذ سیاسی-امنیتی آمریکا در ج.ا.ایران. رساله دکتری، تهران: دانشگاه جامع امام حسین (ع).
والرشتاین، امانوئل. (2016). سخنرانی علمی موقعیت ژئوپلیتیک ایالات متحده از 1945: از هژمونی تا افول غیر قابل بازگشت. مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری.
امینیان، بهادر و کریمی قهرودی، مائده. (1391). استراتژی «دولت- ملت‌سازی» آمریکا در افغانستان. نشریه دانش سیاسی، 8(1)، 97-69.
اطهری علاف، حنیف؛ گازرانی، سعید و آرین منش، محمد. (1401). حضور و خروج آمریکا از افغانستان؛ رویکرد نظریه جنگ اخلاقی. مطالعات راهبردی آمریکا، 2(1)، 145-125
Aminian، B., Karimi Ghahroudy, M. (2012). American Strategy "State - Nation Building" in Afghanistan. Journal of Political Knowledge, 8(1),1-20
Babic Milan (2020), Let’s talk about the interregnum: Gramsci and the crisis of theliberal world order, International Affairs 96. 
Beaud, G., Dagorn, R.E. (2023). Afghanistan Since 2001: US Geostrategic Ambitions, a Failed State, and the Return of the Taliban. In The Post-American Middle East: How the World Changed Where the War on Terror Failed (pp. 23-59). Cham: Springer International Publishing.
Bolton, L.C.J.Q. (2023). Military Power Is Insufficient. Military Review.
BTI. (2024). https://bti-project.org/fileadmin/api/content/en/downloads/reports/country_report_2020_AFG.pdf
CGTN. (2024). https://news.cgtn.com/news/2021-05-02/Chart-of-the-day-The-human-cost-behind-the-Afghanistan-war-ZVIuDcXBSg/index.html
Chomsky, N. (2024). What We Say Goes: Conversations on U. S. Power in a Changing World. Haymarket Books.
Cost of war. (2024). https://watson.brown.edu/costsofwar/costs/social/global-expansion.
Davoudi, M., Kiani, D. (2024). Russia and Afghanistan after the Rise of the Taliban. World Politics, 13(2), 7-29.
Franco, L. (2021). The crisis of American power: how Europeans see Biden’s America. European Council of Foreign Relations.
Haddad, M. (2021). Afghanistan: Visualising the impact of 20 years of war. Aljazeera.
Jin, Z. (2004). Progress Made in Free Trade Talks with GCC, (Accessed 2021/05/19), Available at: www.chinadaily.com.cn/english/cndy/2004-07/05/content_345425.html.
Jokar. A.A. (2021). Russia’s Multipronged Policy in Afghanistan. https://www.ipis.ir/en/subjectview/626367/russia’s-multipronged-policy-in-afghanistan
Marandici, I. (2023). A second cold war? Explaining changes in the American discourse on China: Evidence from the presidential debates (1960–2020). Journal of Chinese Political Science, 28(4), 511-535.
Muzaffar, M., Nawab, M.W., Yaseen, Z. (2021). The US Exit from Afghanistan: A Way Forward. Journal of Development and Social Sciences, 2(2), 30-41.
Savell, S., Lutz, C. (2024). The costs of war: Lessons from a public scholarship project on the post‐9/11 wars. American Anthropologist.
Siqi, C., Xuanzun, L. (2021). China’s anti-stealth tech shines at radar expo: Domestically developed equipment ‘fits trend in modern warfare, (Accessed 2021/06/11), Available at: https://www.globaltimes.cn/page/1221825.html
Song, Q.Z.Z., Qiao M. (1996) A China That Can Say No, Beijing: United Industrial and Commercial Press of China.
Tookhy, A.F. (2022). Iran’s Response to the Taliban’s Comeback in Afghanistan. United States Institute of Peace.
Travis, D.S. (2023). Why the US military lost Afghanistan. Armed Forces & Society, 49(4), 939-952.
Sharan, T. (2023). Dollars Deployed: How the Weaponization of the US Financial System Contributed to Afghanistan’s Collapse
Faiez, R. (2010). Afghan mineral deposits worth trillions are found by US. https://www.csmonitor.com/From-the-news-wires/2010/0614/Afghan-mineral-deposits-worth-trillions-are-found-by-US?utm_.com
Hashemi, S.Z. (2025) . Lost opportunities and strategic missteps: The US investment in Afghanistan’s extractive industry, https://amu.tv/155962/?utm_.com
Rose, M. (2016). The U.S. Spent a Half Billion on Mining in Afghanistan With ‘Limited Progress’https://www.propublica.org/article/the-u.s.-spent-a-half-billion-on-mining-in-afghanistan-with-limited-progres?utm_.com
Nexon, D.H., Cooley, A. (2020). How Hegemony Ends: The Unraveling of American Power. https://www.foreignaffairs.com/united-states/how-hegemony-ends.
Rapanyane, M.B. (2021). The new world [dis] order in the complexity of multi‐polarity: United States of America's hegemonic decline and the configuration of new power patterns. Journal of public affairs, 21(1), e2114.
Clarke, M. (2016). One belt, one road’and China’s emerging Afghanistan dilemma. Australian Journal of International Affairs, 70(5), 563-579.
Bonnie S.G. (2021). China’s Goals after the U.S. Withdrawal from Afghanistan. https://www.gmfus.org/news/chinas-goals-after-us-withdrawal-afghanistan
مطالعات راهبردی آمریکا
دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 17
شماره پیاپی 17 - بهار 1404
تیر 1404
صفحه 81-116

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 اسفند 1403
  • تاریخ بازنگری: 10 اردیبهشت 1404
  • تاریخ پذیرش: 19 خرداد 1404
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار