نظریه دیپلماسی پنهان مقاومت‌پایه در روابط بین‌الملل؛ با تأکید بر گذار از نظم سلطه‌محور آمریکایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه روابط بین الملل، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران.

چکیده

یکی از مهم‌ترین حوزه های کارکردی سازمان‌های اطلاعاتی به‌عنوان تأمین کننده اصلی نیازهای اطلاعاتی سیاست‌گذاران در عرصه سیاست خارجی به‌ویژه در محور مقاومت، «دیپلماسی پنهان» است. در این میان به دلیل مخالفت و کارشکنی آمریکا با آرمان‌های انقلاب اسلامی، به‌ویژه در شرایط تحریم اقتصادی و فشار حداکثری سیاسی، یکی از حوزه‌های راهبردی و منحصر به فرد نظام جمهوری اسلامی برای پیشبرد سیاست خارجی و امنیتی کشور در فرآیند تعاملات و مناسبات بین‌المللی، عرصه‌ «دیپلماسی پنهان مقاومت پایه» است که کاربست آن در حوزه ها و سطوح مختلف حکمرانی مستلزم تئوری پردازی در مقام نظر و هوشمندی در ساحت عمل است.  نظریه دیپلماسی پنهان مقاومت پایه، با رویکرد سلطه ستیزِ موازنه بخش و نیز با عمق بخشی خارجی و جهت گیری مقاومتی بازدارنده‌محور، سیاست تحریم، مهار، انزوا و فشار حداکثری آمریکا و متحدانش را علیه جمهوری اسلامی از طریق مذاکرات محرمانه و دیپلماسی پنهان با بازیگران دولتی و غیردولتی محور مقاومت و سایر دولت‌ها بدور از هرگونه مداهنه و خیانت در آرمان مقاومت، خنثی و بی اثر می‌سازد. مقاومت، فی نفسه مبتنی بر کنش دیپلماسی پنهان یعنی غلبه بر بوروکراسی و فرآیندهای رسمی است. اساساً نظم مقاومت‌پایه انقلاب اسلامی به دلیل عدم دنباله روی از ابرقدرت‌ها و بلکه اتخاذ سیاست موازنه بخشی و بازدارندگی علیه نظم مبتنی بر سلطه آمریکایی، محدودیت های زیادی را بر روی دیپلماسی رسمی و عمومی تحمیل نموده و لذا حوزه دیپلماسی پنهان عملاً پنجره ای به روی دستگاه دیپلماسی ایران اسلامی برای کسب منافع امنیتی و عمق بخشی خارجی است. به لحاظ روشی نیز این پژوهش از روش اجتهادی و تفهمی بهره برده و مبتنی بر رویکرد تحقیق کیفی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Theory of Resistance-Based Secret Diplomacy in International Relations

نویسنده [English]

  • Rohollah Ghaderi Kangavari
Associate Professor, Department of Strategic Studies at Imam Hossein (PBUH) Comprehensive University
چکیده [English]

Foreign policy as a national and sovereign matter is managed and implemented in three formats: "Official Diplomacy", "Public Diplomacy" and "Secret Diplomacy". The dominant practice in world politics and international relations is not clear and open actions, but concealment is the dominant practice in international communication. In the meantime, one of the most important functional areas of intelligence organizations as the main provider of information needs of policymakers in the field of foreign policy, especially in the axis of resistance, is "hidden diplomacy". In the meantime, due to the opposition and disruption of the domination system, i.e. global arrogance and international Zionism, with the ideals of the Islamic Revolution, especially in the conditions of economic sanctions and maximum political pressure, one of the strategic and unique areas of the Islamic Republic of Iran to advance the country's foreign and security policy in The process of international interactions and relations is the field of "hidden diplomacy of resistance" whose application in different areas and levels of governance requires theorizing in terms of opinion and intelligence in the field of action.

کلیدواژه‌ها [English]

  • secret diplomacy
  • resistance
  • foreign policy
  • theory

Smiley face

فهرست منابع
امام خامنه‌ای، سیدعلی. (1403). بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان. 13 آبان:
 https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=58192
برزنونی، محمدعلی. (1380). درآمدی برچگونگی تکوین مکاتب فقهی در شیعه. مقالات و بررسی‌ها دانشگاه تهران، 70(34)، 141-109.
برزنونی، محمدعلی. (1399). روش اجتهادی در تحلیل اطلاعات: یک نظریه. علوم اطلاعاتی، 2(2)، 30-1.
جوادی آملی، عبداله. (1378). فطرت در قرآن. قم. اسراء.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال. (1389الف). مبانی فرانظری نظریه اسلامی روابط بین‌‌الملل. بین‌‌المللی روابط خارجی، 2(6). 96-49
طباطبایی، سید‌محمد‌حسین و مطهری، مرتضی. (1350). اصول فلسفه و روش رئالیسم (ج1). قم؛ دارالعلم.
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1391). تحلیل تطبیقی مبانی نظری و عملی مقاومت و تروریسم؛ حقوق و تکالیف نهضت‌های ازادی بخش. آفاق امنیت، (17)، 133-95
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1392). نظریه مقاومت در روابط بین الملل: رویکرد ایرانی-اسلامی نفی سبیل و برخورد  با سلطه. سیاست دفاعی، (82)، 248-191.
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1397). نقش مستشاری جمهوری اسلامی ایران در تأمین امنیت منطقه ای. آفاق امنیت، (40)، 37-5.
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1399). سازمان‌های اطلاعاتی و دیپلماسی پنهان در سیاست خارجی؛ مطالعه موردی دیپلماسی پنهان امریکا و رژیم صهیونیستی. علوم اطلاعاتی.
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1399). دیپلماسی نهضتی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ نقشۀ راه و مسائل پیش ‌رو. افاق امنیت، (48)، 202-163.
قادری کنگاوری، روح‌اله و همکاران. (1400). رهیافتهای نظری به دیپلماسی پنهان در سازمانهای اطلاعاتی؛ ارایه مدل نظری بومی. پژوهش‌های حفاظتی امنیتی، 1(38)، 166-131.
قادری کنگاوری،  روح الله و  قدیر نظامی پور. (1401). ماهیت و ابعاد دیپلماسی پنهان در تنگنای مناظره محرمانگی-شفافیت؛ با تأکید بر نقش سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی. مطالعات بین رشته ای دانش راهبردی، 12(49)، 248-213.
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1401). ارتباط بی طرفانه؛راه سوم تعامل اطلاعات با سیاستگذار. اطلاعاتی-امنیتی، (64)، 30-1.
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1401). جنگ ترکیبی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران به روایت دیپلماسی و مذاکره؛ از دیپلماسی اجبار تا بازدارندگی اطلاعاتی. مطالعات راهبردی آمریکا، 3(8)، 47-11.
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1401). نظریه نظم نوین انقلابی در روابط بین‌الملل. مطالعات راهبردی، 25(96)، 368-331.
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1402). تبیین نسبت میان اطلاعات و دیپلماسی در سیاست خارجی مردم‌سالار؛  با تأکید بر مفهوم دیپلماسی پنهان. مطالعات راهبردی، 26(99)، 150-123.
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1403). دیپلماسی پنهان دفاعی- امنیتی و نظم جدید مبتنی بر «کنسرت مقاومت اسلامی» در غرب آسیا؛ با تأکید بر سیاست خارجی مقاومت‌پایه جمهوری اسلامی ایران. مجله سیاست دفاعی، 33(127)،244-217.
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1394). نظریه مقاومت و نظریه‌های غربی روابط بین الملل. تهران؛ نشر مخاطب.
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1398). مقاومت و دیپلماسی نهضتی (تحولات، فرصت‌هاو چالش‌‍ها). تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع)
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1402). دیپلماسی پنهان: مفهوم‌شناسی و مطالعات نظری. جلد اول. تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع)
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1402). دیپلماسی پنهان: مطالعات موردی، درس‌های راهبردی . جلد دوم. تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع)
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1402). دیپلماسی پنهان: محرمانگی و تاریخ پنهان روابط بین الملل. جلد چهارم، تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع)
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1402). دیپلماسی پنهان: دیپلماسی پشت پرده لیبرال دموکراسی. جلد پنجم، تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع)
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1402). دیپلماسی پنهان: اطلاعات، اخلاقیات، اثربخشی. جلد ششم، تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع)
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1402). دیپلماسی پنهان: دیپلماسی پنهان رژیم صهیونیستی. جلد هفتم، تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع)
قادری کنگاوری، روح‌اله. (1403). دیپلماسی پنهان: دیپلماسی فریب امریکا و انگلیس. جلد هشتم، تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع)
قادری کنگاوری، روح‌اله و محمدعلی برزنونی. (1403). ایران و امریکا؛ نیم قرن حماسه مقاومت. دانشنامه 14 جلدی.جمعی از نویسندگان، تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع)
مطهری، مرتضی. (1370). عدل الهی. تهران. صدرا.
مطهری، مرتضی. (1368). مسئله شناخت. تهران. صدرا.
Cox, R.W. (1981). Social forces, states and world orders: beyond international relations theory. Millennium 10, no.2.
Grieco, J.M. (2009). Anarchy and the limits of cooperation: a realist critique of the newest liberal institutionalism. International Organization. Cambridge University Press:  22 May .
 Macron, E. (2024). Europe Must Not 'Delegate Forever' Its Security To US.  Agence France Presse November 7, available at: https://www.barrons.com/news/macron-warns-europe-must-not-delegate-forever-its-security-to-us-4d7ffab0urgent new European security policy“crisis moment”
 Macron, E. (2018). Europe can no longer rely on US for security. Aug  27, available at: https://www.theguardian.com/world/2018/aug/27/europe-can-no-longer-rely-on-us-for-security-says-emmanuel-macron  
Waltz, K.N. (1979). Theory of International Politics. University of California, Berkeley.