واکاوی نفوذ سیاسی- امنیتی آمریکا در ج.ا.ایران به‌مثابه پدیده‌ای آشوبناک و کوانتومی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ای

2 استادیار، دانشگاه جامع امام حسین (ع) تهران، ایران

3 استادیار، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش دو هدف عمده را دنبال کرده است؛ در قسمت اول، با بررسی نفوذ سیاسی- امنیتی آمریکا در سه نسل اول آن در جمهوری اسلامی ایران به این نتیجه رسیده که این سه نسل از نفوذ سیاسی- امنیتی به ترتیب تحت تأثیر رویکردهای واقع‌­گرایی، لیبرالیسم و سازه‌انگاری قرار داشته و حتی با وجود پیچیدگی روش‌­ها، در ساحت نیوتن و سیستم‌های ساده قرار می­‌گیرند. اما ظهور فیزیک کوانتوم و تأثیر آن بر علوم اجتماعی باعث شد در نسل چهارم یا کوانتوم، نفوذ سیاسی- امنیتی آمریکا در ج.ا.ایران، رویکرد لیبیرالیسمِ سازه‌انگارنه واقع‌گرا پیدا کند که ویژگی‌های غالب آن «اَبرجایگزیدگی»، «ناپابرجایی»، «آشوبناک و پیچیدگی سیستمی» و «کل­‌گرایی» است و خاصیت کوانتوم باعث شده در این الگو هرچیزی بستگی به هر چیز دیگر داشته باشد و شناخت آن را دچار معضل روش­‌شناختی دشواری کند. در قسمت دوم پژوهش نیز با استفاده از نظریه ذهن کوانتومی الکساندر ونت به نحوه شکل­دهی به ذهنیت نخبگان ایرانی در پذیرش برجام به‌عنوان مصداقی از نفوذ سیاسی- امنیتی آمریکا در ج.ا.ایران پرداخته شده است که تبعات سیاسی- امنیتی فراوانی تا امروز هنوز برای ایران داشته است. برای بررسی موضوع مورد مطالعه با اتخاذ رویکرد توصیفی- تحلیلی از روش مطالعه اسنادی استفاده شده و روش گردآوری اطلاعات و داده­‌های مورد نیاز نیز کتابخانه‌­ای بوده است. اسناد اصلی تحلیل در قسمت دوم تحقیق نیز نشریات آمریکایی در بازه زمانی مذاکرات هسته‌­ای تا امضای برجام بوده است.

کلیدواژه‌ها