استادیار روابط بین الملل، گروه علوم سیاسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران.
چکیده
منطقه قفقاز نسبت به چند سال گذشته کمتر مورد توجه دانشمندان و تصمیم‌گیرندگان حوزه اوراسیا قرار گرفته است، زیرا مطالعات امنیتی این منطقه در حال حاضر تحت تأثیر درگیری مسلحانه در اوکراین و آشفتگی‌های منطقه غرب آسیا می‌باشد. با این‌حال، منطقه قفقاز مخصوصاً قفقاز جنوبی به دلایل داخلی و خارجی، از شکنندگی ژئوپلیتیکی حادی رنج می‌برد و از آنجایی که تشدید رقابت میان روسیه و ایالات‌متحده پس از جنگ سرد به بالاترین حد خود رسیده است، فرآیند درگیری و همکاری آن‌ها در این بخش حساس اوراسیا مستحق توجه است. بنابراین نگارنده ضمن بررسی روابط دوجانبه مسکو و واشنگتن در قفقاز، سعی دارد وضعیت فعلی این منطقه و منطق همکاری و رقابت این دو کشور در چند سال گذشته را تببین و تشریح کنند. از این‌رو هدف اصلی این پژوهش پاسخگویی به این سؤال است که ایالات‌متحده و روسیه چه سیاست‌هایی را در قبال بحران‌های این منطقه اتخاذ کرده‌اند و دلایل و منطق این دو کشور از این سیاست‌ها چه بوده است؟ فرضیه‌ای که در پاسخ به این سؤال اصلی مطرح می‌شود این است که پندارهای مختلف از شیوه کسب منافع راهبردی، امنیتی و نظامی باعث سیاستگذاری رقابتی روسیه و آمریکا در بحران‌های منطقه قفقاز شده است؛ همچنین این پژوهش بر منطق همکاری‌جویانه ایالات‌متحده و روسیه در رابطه با فرآیندهای حل و فصل مناقشات قومی و سیاسی در آبخازیا، اوستیای جنوبی و قره باغ کوهستانی که در راستای حفظ ساختار ادراکی نظام بین‌الملل است، متمرکز می‌باشد. برای بررسی این فرضیه‌ها ضمن تکیه بر نظریه خطای اسنادی و رویکرد توصیفی- تحلیلی، روش مطالعه اسنادی مبتنی بر جمع آوری و تحلیل داده‌های کتابخانه‌ای، سایت‌ها، مقاله‌ها و منابع اینترنتی می‌باشد.
)