امکان سنجی استقرار مدل امنیتی هژمونی‌گرایی در منطقه غرب آسیا در دوران پساآمریکا؛ موانع و چالش‌های موجود (2024-2001)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

2 دانشیار روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی امکان استقرار مدل امنیتی هژمونی‌گرایی در منطقه غرب آسیا بعد از حمله امریکا به افغانستان و عراق و همچنین بعد از تحولات بیداری اسلامی موسوم به بهار عربی غرب آسیا است. بدین منظور در ابتدا الزامات مدل امنیتی هژمونی‌گرایی مطرح گردیده است. مواردی مانند پویایی داخلی، تمایل به ایفای نقش هژمونی، ظرفیت و توانایی رهبری منطقه‌ای، نفوذ بالای منطقه‌ای، توانایی مقابله با ائتلاف سایر کشورهای منطقه، پذیرش توسط سایر کشورهای منطقه و توانایی بالقوه رسیدن به قدرت جهانی از مهم‌ترین الزاماتی است که کشورهای منطقه‌ای برای رسیدن به مرحله هژمونیک باید آن را محقق سازند. برای سنجش این الزامات در قبال کشورهای قدرتمند غرب آسیا مانند جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی و ترکیه، این پرسش طرح شده است: با توجه به الزامات امنیتی الگوی هژمونی‌گرایی، آیا در دوران پساآمریکا در منطقه غرب آسیا امکان استقرار این الگو وجود دارد؟ با توجه به الزامات امنیتی الگوی هژمونی‌گرایی، فرضیه این است که کشورهای قدرتمند غرب آسیا اغلب این الزامات، بویژه توانایی مقابله با ائتلاف کشورهای منطقه، پذیرش توسط سایر اعضا و امکان بالقوه رسیدن به قدرت جهانی را دارا نیستند. نتایجی که با روش اسنادی و رویکرد توصیفی-تحلیلی دست آمده حاکی از آن است که اگرچه کشورهای ایران، عربستان و ترکیه نفوذ منطقه‌ای بالایی دارند، ولی این نفوذ با مخالفت و رقابت سایر قدرت‌ها مواجه شده و بنابراین از جانب سایر کشورها قابل پذیرش نیست. هم‌چنین در صورت بروز جنگ، یک کشور به تنهایی توانایی مقابله با ائتلافی از کشورها را ندارد، بعلاوه اینکه این کشورها قابلیت تبدیل شدن به قدرت جهانی را نیز دارا نیستند. بنابراین الگوی هژمونی‌گرایی قابلیت اجرایی اندکی در غرب آسیا دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

قنبرلو، عبدالله. (1388). مفهوم و ماهبت قدرت منطقه‌ای. مطالعات راهبردی، 12 (4)، 66-38.
Acharya, A. (2007). The Emerging Regional Architecture of World Politics. World Politics. 59 (4), 629-652.
Ahmad, A. (2012). Concept of National Power. Strategic Studies. 32 (2-3), 83-101.
Ahmed Anwer, M., Moorthy, R. (2019). Saudi-Iran Rivalry in the Middle East: Implication to National Security. e-BANGI: Jurnal Sains Sosial dan Kemanusiaan, 16 (1),1-13.
AL-Rasheed, M. (2006). 12 Saudi Arabia: The Challenge of the US Invasion of Iraq. In book: The Iraq War, Available at: https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515.
Altunışık, M. (2020). The New Turn in Turkey’s Foreign Policy in the Middle East: Regional and Domestic Insecurities. FEPS – Foundation for European Progressive Studies. IAI 20, 1-22.
Arslan, İ. (2017). Iran’s Middle East Policy. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute. 16, 34-51.
Beck, M. (2014). The Concept of Regional Power as Applied to the Middle East. In: Furtig, H. (Ed.), Regional Powers in the Middle East: New Constellations After the Arab Revolts. Palgrave Macmillan, New York, NY.
Bekaroğlu, E. (2016). Justice and Development Party and Muslim Brotherhood in the “Arab Spring”: A Failed Post-Islamist Interaction to Transform the Middle East. PESA International Journal of Social Studies, 2 (1), 1-16.
Cerioli, L.G. (2018). Roles and International Behaviour: Saudi–Iranian Rivalry in Bahrain’s and Yemen’s Arab Spring. Contexto Internacional, 40 (2), 295-317.
Drakoularakos, S. (2021). Turkey, the Middle East and the EU Integration Process Through the Prism of Ontological Security Theory. The University of the Peloponnese, Available at: https://www.researchgate.net.
Felsch, M. (2020). The Ascent of Saudi Arabia to a Regional Hegemon: The Role of Institutional Power in the League of Arab States. International Studies. 57 (2), pp: 132-143.
Flemes, D. (2010). Regional Leadership in the Global System: Ideas, Interests and Strategies of Regional Powers. Routledge
Ghasemi, A, Nasehi, M. (2021). The Competition Between Iran and Saudi Arabia: Internal Factors. Iranian Review of Foreign Affairs, 10(2), 205-230.
Gormandy White, M. (2021). The Middle East: List of Countries in the Region. October 11. Available at: https://www.yourdictionary.com/articles/middle-east-countries.
Grumet, T. (2015). New Middle East Cold War: Saudi Arabia and Iran's Rivalry. A, M Thesis in international Relations, Josef Korbel School of International Studies. University of Denver.
Haji-Yousefi, A.M. (2009). Whose Agenda Is Served by the Idea of a Shia Crescent. Alternatives: Turkish Journal of International Relations, 8(1), 114-135.
Holmquist, E., Rydqvist, J. (2016). The Future of Regional Security in the Middle East: Expert Perspectives on Coming Developments. FOI-R--4251—SE, Available at: file:///C:/Users/SAYANG~1/AppData/Local/Temp/FOIR4251.pdf.
Houssay-Holzschuch, M. (2020). Hegemony. International Encyclopedia of Human Geography, 6, 357-362.
Huang, X. (2016). The Iranian Nuclear Issue and Regional Security: Dilemmas, Responses and the Future. Department of Political Affairs, Middle East and West Asia Division. Available at: https://hr.un.org/sites/hr.un.org/files/The%20IranNpdf.
Karen, K. (2020). Book Review: A Look Back and Forward at Turkey's "Strategic Depth" Foreign Policy Doctrine. Foreign Military Studies Office, Available at: https://community.apan.org.
Loft, P. (2023). Iran's Influence in the Middle East. UK Parliament, House of Commons Library, 9504, 1-24.
Lung, D., Ball, M. (2015). The Concept of Hegemony. November 28, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2961426.
Maher, N. (2020). Balancing Deterrence: Iran-Israel Relations in a Turbulent Middle East. Review of Economics and Political Science, 8 (3), 227-245.
Maklad, Hu. (2021). Security of the Middle East in Light of the Iranian Nuclear Deal. Contemporary Arab Affairs, 14(2), 24-38.
Ozkan, M., korut, H. (2013). Turkish Foreign Policy toward the Arab Revolution. Epiphany, 19 (3),163-176.
Özüm S, . (2013). The “Arab Spring” and Its Effect on Turkish-Iranian Relations. Rtadoğu Etütleri, 4(2), 145-164.
Perchoc, P. (2016). Turkey Since the Failed July 2016 Coup. European Parliamentary Research Service. Available at: https://www.europarl.europa.eu/EN.pdf
Prys, M. (2010). Hegemony, Domination, Detachment: Differences in Regional Powerhood. International Studies Review, 12 (4), 479-504.
Raouf, H. (2019). Iranian Quest for Regional Hegemony: Motivations, Strategies and Constrains. Review of Economics and Political Science, 4(3), 242-256.
Satanakis, M., Süss, K. (2021). The Shift in Turkey’s Foreign Policy. AIES: Austria Institut für Europa-und Sicherheitspolitik. Available at: https://www.aies.at/download/2021.
Schenoni, L. (2019). Hegemony. International Studies Association. Available at: https://oxfordre.com/internationalstues.
Seren, M. (2020). Turkey’s Military Spending Trends: A Reflection of Changes in Defense Policy. Insight Turkey. 22 (3), pp:183-214.
Won Min, B. (2003). Understanding International Hegemony: A Complex Systems Approach. Journal of International and Area Studies, 10(1), 21-40.
مطالعات راهبردی آمریکا
دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 3
پاییز 1402
شهریور 1403
صفحه 93-115

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 15 مرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 06 شهریور 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار