تحلیل محتوای تهدیدهای نسبت داده شده به ج.ا.ایران در اسناد راهبردی آمریکا طی سال‌های 1991 تا 2021

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی کارشناسی ارشد آینده‌پژوهی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران

2 استادیار، گروه آینده‌پژوهی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران

چکیده

بعد از وقوع انقلاب اسلامی ایران، اهداف و اقدام‌های آمریکا به‌طور مستقیم و غیرمستقیم منافع ایران را تحت تأثیر قرار داد که این مهم را به‌خوبی می‌توان در بررسی پنج دسته اسناد راهبردی و امنیت ملی آمریکا در سطح کلان که طی این سال‌ها منتشر شده، به‌خوبی مشاهده نمود. ازاین‌رو ماهیت این تحقیق، توصیفی-تحلیلی از نوع مطالعه موردی است که با روش تجزیه‌وتحلیل محتوای کیفی به بررسی موضوع مدنظر می‌پردازد. جامعه آماری این پژوهش شامل 42 سند رسمی و یک سند موقت امنیت ملی آمریکا است که توسط دولت بایدن در سال 2021 منتشر شده است. در بررسی این اسناد آنچه مسلم می‌باشد، این است که رویکرد آمریکا در تمام این سال‌ها نسبت به جمهوری اسلامی ایران بدون تغییر باقی مانده اما راهبردهای نیل به آن که همواره براندازی این نظام بوده، تغییر نموده و در طول سال‌های پس از انقلاب اسلامی همواره این عملکرد به‌صورت کم‌وبیش در رفتار خارجی آمریکا مشهود می‌باشد. رویکرد‌های رؤسای جمهور آمریکا در دوره‌های ریاست جمهوری بوش پدر و کلینتون بیشتر مبتنی بر قدرت نرم و البته تا حدودی سخت، در دوره بوش پسر بیشتر مبتنی بر قدرت سخت و تا حدودی نیز نرم، در دوره اوباما مبتنی بر کاربرد قدرت هوشمند ترکیبی از سخت و نرم، در دوره ترامپ مبتنی بر قدرت سخت و در دوره بایدن که امروزه با آن مواجهیم مبتنی بر قدرت نرم و هوشمند می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


احمد، سلمان و بیک، الکساندر. (1397). راهبرد امنیت ملی ترامپ؛ گونه جدیدی از مرکانتیلیسم؟ (ترجمه اکبر بتوئی و جواد عرب یارمحمدی). تهران: مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری.
احمدی، حامد. (1392). ابعاد نظری قدرت هوشمند. تهران: نشر کائنات.
اسفندیاری، حسن و متقی، ابراهیم. (1400). ارزیابی مقایسه‌ای سیاست امنیت ملی آمریکا در دوران باراک اوباما و دونالد ترامپ در جنوب غرب آسیا. فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 13(48)، 17-1.
اسلاتر، ریچارد.. (1386). نواندیشی برای هزاره نوین: مفاهیم روش‌ها و ایده‌های آینده‌پژوهی (ترجمه وحید وحیدی مطلق و عقیل ملکی‌فر). تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
البرزی دعوتی، هادی و نصراللهی، اکبر. (1397). تحلیل روندها و پیشران‌های مؤثر بر خبر صداوسیما در 5 سال آینده. فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، 25(94)، 127-103.
باقری، حسین؛ مرادی، حسن و نظام‌لو، علی اوسط. (1394). رویکرد سیاسی ترکیه در اقلیم کردستان عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه امنیت ملی، 5(16)، 138-107.
باقری، زهرا؛ دهشیار، حسین؛ طباطبایی، سید محمد و یوسفی جویباری، محمد. (1397). تغییر و تداوم در سیاست خاورمیانه‏ای آمریکا از سال 2017-2001. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، 14(43)، 191-161.
جمالی چافی، حسین. (1388). آینده‌پژوهی، مفاهیم و روش‌ها. تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
جمشیدی‌ها، غلامرضا و قربی، سید محمدجواد. (1400). افول قدرت نرم آمریکا؛ دیدگاه‌ها و زمینه‌ها. فصلنامه مطالعات راهبردی آمریکا، 1(4)، 88-63.
جهانیان، شهاب و اسلامی، سعید. (1399). بررسی مقایسه‌ای استراتژی‌های امنیت ملی آمریکا در قرن بیست و یکم، فصلنامه مطالعات راهبردی، 23(87)، 152-115.
دهشیار، حسین. (1384). نومحافظه‌کاران و سیاست خارجی آمریکا. تهران: نشر سرایی.
زهرانی، مصطفی. (1392). بررسی انتقادی سیاست خارجی آمریکا. تهران: انتشارات مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه.
ظریف، محمدجواد؛ سجادپور، محمدکاظم و مولایی، عبادالله. (1395). دوران گذار روابط بین‌الملل در جهان پساغربی. تهران: انتشارات مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه.
کاردان، عباس. (1390). درآمدی بر استراتژی‌های امنیت ملی ایالات متحده. تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و پژوهش‌های بین‌المللی معاصر.
کالینز، جان. (1383). استراتژی بزرگ (اصول و رویه‌ها). تهران: اداره نشر وزارت امور خارجه.
گردون، آدام. (۱۳۹۲). فهم آینده (بازشناسی روندهای مؤثر بر تصمیم‌گیری بهتر) (ترجمه طیبه واعظی). تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مرادی، عبدالله و سعیدی فریادرس، عباس. (1400). تلاش برای هژمونی در راهبردهای نظامی- امنیتی ایالات متحدۀ آمریکا دورۀ ترامپ (تمرکز بر اسناد راهبردی 2017 تا 2020 میلادی). مطالعات راهبردی آمریکا، 1(2)، 135-111.
ملکی‌فر، عقیل. (1393). الفبای آینده‌پژوهی. تهران: مؤسسه فرهنگی انتشارات کرانه علم.
مینایی، حسین؛ حاجیانی، ابراهیم؛ دهقان، حسین و جعفرزاده پور، فروزنده. (1395). تعیین پیشران‌های اصلی دیپلماسی دفاعی ج.ا ایران در سطوح منطقه‌ای و بین‌الملل. فصلنامه آینده‌پژوهی دفاعی. 1(1)، 26-7.
نای، جوزف. (1393). قدرت نرم (ترجمه سید محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری). تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
همتی، زهره و درویشی سه تلانی، فرهاد. (1396). بررسی مقایسه‌ای رویکرد آمریکا نسبت به ایران بر اساس اسناد امنیت ملی آمریکا 2014-1993. مجله سیاست دفاعی، 25(100)، 104-75.
یوسفی، مجید و حبیبی، رحمان. (1400). تحلیل اسناد راهبردی آمریکا (استراتژی امنیت ملی، استراتژی دفاع ملی و استراتژی نظامی ملی). مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 11(41)، 115-92.
Cancian, M., Schaus, J., & Dalton, M. (2017). Formulating national security strategy: Past experience and future choices. Washington, D.C: Center for Strategic and International Studies (CSIS), 11-17.
Dale, C. (2008). National security strategy: Legislative mandates, execution to date, and considerations for congress. Washington DC: Congressional Research Service, 3-8.
Department of Defense. (2018). Summary of the National Defense Strategy of the United States of America. Retrived from: https://nssarchive.us/wp-content/uploads/2020/04/2018_NDS.pdf
Francisco, José Mojica. (2010). The future of the future: Strategic foresight in Latin America. Technological Forecasting and Social Change, Vol. 77, Issue 9, 1559-1565.
Goldgeier, James & Suri, Jeremi. (2015). Revitalizing the U.S. National Security Strategy. The Washington Quarterly, Vil. 38, No. 4, 35-55.
Jamshidiha, G., & Ghorbi, S. (2022). The Decline of American Soft Power; Perspectives and Backgrounds. American Strategic Studies, 1(4), 63-88. (In Persian)
Nossel, S. (2004). Smart Power, Foreign Affairs. Foreign Affairs, March & April, https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2004-03-01/smart-power?gclid=EAIaIQobChMIpo2AgabO_AIVA9Z3Ch3ahgimEAAYASAAEgJ1RvD_BwE.
Nye, J. S. (2019). American Soft Power in the Age of Trump, In Project Syndicate. https://www.project-syndicate.org/commentary/american-soft-power-decline-under-trump-by-joseph-s-nye-2019-05.
Nye, Joseph S. (2020). No, President Trump: You’ve Weakened America’s Soft Power. Feb 25, The New York Times.
Nye, J. S. (2011). The Future of Power. NewYork: Public Affairs.
Prifti, Bledar. (2017). US Foreign Policy in the Middle East: The Case for Continuity: Springer. Palgrave Macmillan.
Waltz, K. N. (1979). Theory of international politics. New York: Random House.
Wojczewski, Thorsten. (2018). Global power shifts and world order: the contestation of western’ discursive hegemony. Cambridge Review of International Affairs, 31(1), 33-52.
Wilson, Ernest, j. (2008). Hard Power, soft power, smart power. the annuals of the American academy of political and social science, march, p 111.
 
The National Security Strategy of the United States of America
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=75hQhr8W4p4%3d&tabid=9115&portalid=70&mid=20231
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=8DVHFDR4VnE%3d&tabid=9115&portalid=70&mid=20231
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=5rxpKJansaQ%3d&tabid=9115&portalid=70&mid=20231
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=AugcjIDRhPk%3d&tabid=9115&portalid=70&mid=20231
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=uR0RBtWzJOc%3d&tabid=9115&portalid=70&mid=20231
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=AT2OuxrhV4k%3d&tabid=9115&portalid=70&mid=20231
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=f6O9EzpOtB0%3d&tabid=9115&portalid=70&mid=20231
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=z0Ccms4yYYI%3d&tabid=9115&portalid=70&mid=20231
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=j62D2rp4uJs%3d&tabid=9115&portalid=70&mid=20231
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=vGEKP5eXB3A%3d&tabid=9115&portalid=70&mid=20231
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=J3OozsNcjLI%3d&tabid=9115&portalid=70&mid=20231
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/nss/NSS2010.pdf?ver=Zt7IeSPX2uNQt00_7wq6Hg%3d%3d
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/nss/NSS2015.pdf?ver=TJJ2QfM0McCqL-pNtKHtVQ%3d%3d
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/nss/NSS2017.pdf?ver=CnFwURrw09pJ0q5EogFpwg%3d%3d
 
National Military Strategy of the United States
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=U2yb8zyjIIg%3d&tabid=9116&portalid=70&mid=20232
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=WDRakpkycB0%3d&tabid=9116&portalid=70&mid=20232
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=4WoTlIhAUD0%3d&tabid=9116&portalid=70&mid=20232
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/nms/NMS2011.pdf?ver=Dp7BK2GZAg3nHB7X6j_9-g%3d%3d
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/nms/NMS2015.pdf?ver=XGOU_7X6YpNjZfuym7Jfvw%3d%3d
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/nms/NMS2018%20Overview.pdf?ver=oERVYfgg1p-jtlK_kYsZHQ%3d%3d
 
National Defense Strategy of the United States
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=VRrIZ8A1tNo%3d&tabid=9117&portalid=70&mid=20233
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=9eBm9QRRPwU%3d&tabid=9117&portalid=70&mid=20233
 
Report of the Quadrennial Defense Review
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=6C2NA08TgDs%3d&tabid=9114&portalid=70&mid=20230
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=2kXpc8tN42U%3d&tabid=9114&portalid=70&mid=20230
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/quadrennial/QDR2006.pdf?ver=2014-06-25-111017-150
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=tFG_5ZPMhBk%3d&tabid=9114&portalid=70&mid=20230
https://history.defense.gov/LinkClick.aspx?fileticket=cbmKrRAfT1I%3d&tabid=9114&portalid=70&mid=20230
 
Annual Report to the President and the Congress
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/1991_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-151830-167
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/1992_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-152154-673
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/1993_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-152422-603
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/1994_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-152508-117
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/1995_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-152712-813
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/1996_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-153009-697
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/1997_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-153256-173
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/1998_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-153404-623
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/1999_DoD_AR.pdf?ver=2014-08-22-095354-640
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/2000_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-153650-040
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/2001_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-153714-257
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/2002_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-153732-117
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/2003_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-153754-300
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/2004_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-153918-703
https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/annual_reports/2005_DoD_AR.pdf?ver=2014-06-24-153944-813