راهبرد امنیتی آمریکا در افغانستان (2021-2001) مبتنی بر واقع‌گرایی تهاجمی جان‌ مرشایمر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: کارشناسی ارشد، علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور، قوچان، ایران

2 دانشجوی دکتری، علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری، علوم سیاسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

از زمان حادثه 11 سپتامبر 2001، آمریکا راهبردهای امنیتی خود را تغییر داد و بنا را بر جنگ علیه تروریسم با خروج از حالت تدافعی گذاشت. آمریکا با تکیه ‌بر این واقعیت که قدرت کشورها در گرو اهمیت مناطقی است که تحت نفوذ دارند، استراتژی امنیتی خود را با حمله به افغانستان به واقع‌گرایی تهاجمی و تجاوز پیش‌دستانه تغییر داد. در پاسخ به این سؤال که راهبرد امنیتی آمریکا در افغانستان 2020-2002 چه تبعانی داشته، این فرضیه مطرح گردید که راهبرد امنیتی آمریکا در افغانستان بر پایه سیاست تعادل‌سازی و تجاوز پیش‌دستانه، تبعات منفی بر این کشور در پی داشت. در این راستا، از واقع‌گرایی تهاجمی جان مرشایمر به‌عنوان چارچوب نظری استفاده شد و اطلاعات به روش کیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای جمع‌آوری و به روش توصیفی-تحلیلی بررسی شد. نتایج نشان داد که حضور نظامی آمریکا در افغانستان بر پایه تجاوزی پیش‌دستانه و سیاست تعادل‌سازی در برابر قدرت‌های رقیب بوده است و این سیاست نه‌تنها منجر به مقابله با گروه‌های تروریستی، سازمان‌دهی نیروهای امنیتی-نظامی، کاهش جنگ داخلی و ارتقای امنیت ملی افغانستان نگردید، بلکه بر میزان اقدامات تروریستی، میزان تلفات نیروی انسانی و در مجموع بر فقر و ناامنی در این کشور نیز افزود. در واقع، راهبرد امنیتی آمریکا در افغانستان در چارچوب متعادل‌سازی قدرت و جلوگیری از ظهور سلطه‌گر و دوام در سیستم بین‌المللی بوده است.

کلیدواژه‌ها


اسدی، بیژن. (1385). جایگاه منافع و امنیتی ملی در ساختار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 8(2)، 120-100.
باهوش، محمود و زنگنه، پیمان. (1396). تبیین فرایند بحران امنیتی افغانستان و آمریکا در پساجنگ سرد. پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، 6(1)، 52-27.
تاجیک، مهدی. (1399). تحلیل فضایی تأثیر حضور امریکا در قلمروگستری طالبان در افغانستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی.
تمنا، فرامرز و سریع‌القلم، محمود. (1387). سیاست خارجی آمریکا در افغانستان: طرح خاورمیانه بزرگ، دولت-ملت‌سازی و مبارزه با تروریسم. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
توحیدفام، محمد و پایدار، فرهاد. (1391). استراتژی آمریکا در افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران. مطالعات روابط بین‌الملل، 5(20)، 98-65.
جوادی ارجمند، محمدجعفر؛ کریمی قهرودی، مائده و اخباری، محسن. (1394). سیر تحول سیاست خارجی آمریکا نسبت به افغانستان بر اساس نظریات ژئوپلیتیک. علوم سیاسی، 11(32)، 52-33.
حافظ‌نیا، محمدرضا. (۱۳۹۶). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت.
خبرگزاری میزان (1399). نتیجه فاجعه‌بار حضور آمریکا در افغانستان؛ آمار هولناک تلفات غیرنظامیان در طول ۱۹ سال اشغالگری. قابل‌دسترس در: mizanonline.com/002avs
دهشیار، حسین. (1386). استراتژی امنیت ملی آمریکا: از رویکرد تدافعی به رویکرد تهاجمی. فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و اقتصادی، 8(10)، 35-1.
رحمانی، علی. (1383). ناتو در افغانستان. همشهری دیپلماتیک، 5(18)، 22-1.
سجادپور، سید محمدکاظم. (1387). آسیایی غربی، آمریکا و سیستم بین‌المللی: ژئوپلیتیک و هژمونی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
سلیمانی نیک، فاطمه. (1400). خروج آمریکا از افغانستان: بازتاب استراتژی موازنه. رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 13(2)، 258-233.
شفیعی، نوذر؛ عطایی، صدف و پهلوانی، مهرداد. (1392). تأثیر حضور آمریکا در افغانستان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر واقع‌گرایی تهاجمی (2012-2001). فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 19(81)، 124-89.
طباطبایی، سید محمد. (1393). تأثیر حوادث 11 سپتامبر بر ارتقا جایگاه روسیه در نظام بین‌الملل. پژوهشنامه روابط بین‌الملل، 7(28)، 197-167.
فرجی راد، عبدالرضا؛ شهبازی، بنهام؛ ساداتی، سید هادی و درخور، محمد. (1390). استراتژی جدید آمریکا و امنیت ملی افغانستان. نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 4(1)، 170-159.
فرشاد گهر، ناصر. (1381). سیاست خارجی آمریکا پس از 11 سپتامبر. فصلنامه مطالعات منطقه‌ای، 2(7)، 60-40.
فلاح‌نژاد، علی. (1388). سیاست خارجی آمریکا پس از 11 سپتامبر. فصلنامه اطلاعات راهبردی، 44(7)، 296-265.
قاسمی، حمید. (۱۳۹۹). مرجع پژوهش. تهران: انتشارات اندیشه آرا.
کیوان حسینی، اصغر و حبیب‌زاده، اسدالله. (1398). آمریکا و چالش افغانستان: از نبرد حداقلی به‌سوی واقع‌گرایی اصولی. سیاست جهانی، 8(4)، 150-121.
متقی، ابراهیم؛ بقایی، خرم و رحیمی، میثم. (1390). بررسی سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه پس از 11 سپتامبر بر اساس رویکرد واقع‌گرایی تهاجمی. فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 2(4)، 25-1.
محمدی، محمد. (1381). تأثیر تحولات افغانستان پس از 11 سپتامبر بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روابط بین‌الملل، وزارت امور خارجه.
محمدی، محمدحسین. (1398). پیامدهای حضور آمریکا در افغانستان بر امنیت ملی آن کشور از 2001 الی 2015. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته روابط بین‌الملل، دانشگاه یزد.
مشیرزاده، حمیرا. (1395). تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل. تهران: انتشارات سمت.
معین‌الدینی، سید جواد. (1388). بازدارندگی و تحولات آن در استراتژی نظامی آمریکا پس از حوادث 11 سپتامبر 2001. فصلنامه مطالعات سیاسی، 2(6)، 70-47.
ملازهی، محمد. (1383). ثبات در افغانستان و نقش آن در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. تهران: موسسه مطالعاتی ابرار معاصر.
واعظی، محمود. (1388). رویکردهای سیاسی-امنیتی آمریکا در خاورمیانه. فصلنامه سیاست خارجی، 23(3)، 720-700.
Al Jazeera. (2019). Afghan Forces Lose Ground as Peace Efforts Continue: Report. URL (consulted 1 February 2019), Available at: https://www.aljazeera.com/news/2019/01/afghan-forces-lose-ground-peace-efforts-continue-report-190131060815925.html
Boys, J. (2022). Strategic ambiguity: the U.S. grand strategy initiative in Afghanistan, Policy Studies, 3(11), 1216-1234.
Brisard, J., & Dasquie, G. (2002). Forbidden Truth: US-Taliban Secret Oil Diplomacy Saudi Arabia and the Failed Search for Bin Laden, Nation Book.
Calamur, K. (2017). Trump’s Plan for Afghanistan: No Timeline for Exit. The Atlantic, (accessed on January 18, 2018), Available at: https://www.theatlantic.com/international/archive/2017/08/trump-afghanistan/537474/ 
Connah, L. (2020). US intervention in Afghanistan: Justifying the Unjustifiable?. South Asia Research, 41(6), 70-86.
Dabashi, H. (2009). Post-Orientalism: Knowledge and Power in Time of Terror. New Brunswick and London: Transaction Publishers.
Elman, C. (1996). Horses for Courses: Why not Neorealist Theories of Foreign Policy?. Security Studies, 6(1), 5-7.
Embassy of Afghanistan. (2015). Text of Security and Defence Cooperation Agreement Between the Islamic Republic of Afghanistan and The United States of America. Available at: http://www.embassyofafghanistan.org
Goepner, E. (2018). War State, Trauma State: Why Afghanistan Remains Stuck in Conflict. Policy Analysis, 844(5). 1-30.
Goodson, L. (2001). Afghanistan’s Endless War: State Failure, Regional Politics, and the Rise of the Taliban. Seattle: University of Washington Press.
Grimmet, R. F. (2017). Authorization for the Use of Military Force in Response to the 9/11. CRC Report for Congress. Available at: https://fas.org/sgp/crs/natsec/RS22357.pdf (accessed on October 10, 2017).
Hoffman, T. (2015). Realism in Action: Obama's Foreign Policy in Afghanistan. Political Analysis, 16(6), 1-15.
Human and Budgetary Costs to Date of the U.S. War in Afghanistan. (2001-2021). Figures, Costs of War, The Costs of War. Retrieved 2021-05-15.
Huntington, S. (2005). American Ideals Versus American Institutions. in G. J. Ikenberry, ed., American Foreign Policy: Theoretical Essays (pp. 133-152), New York, NY: Pearson Longman.
Ikenberry, G. (2005). American Foreign Policy: Theoretical Essays. New York, NY: Pearson Education.
Imran, S. (2020). Sino-US Involvement in Afghanistan: Implications for South Asian Stability and Security, Strategic Studies, 39(3), 53-72.
ISIS Is Losing Afghan Territory. (2019). That Means Little for Its Victims. New York Times.
Johnson, D., & Thayer, B. (2016). The Evolution of Offensive Realism. Politics and the Life Sciences, 35(1), 1-26.
Katzman, K., & Thomas, C. (2017). Afghanistan: Post-Taliban Governance, Security, and U.S. Policy. Congressional Research Service, 13, 1-79.
Keane, C. (2016). US Nation-Building in Afghanistan. New York: Routledge.
Khalidi, N. (1991). Afghanistan: Demographic Consequences of War, 1978–1987. Central Asian Survey, 10(3), 101-120.
Manfredi, F. (2008). Rethinking U.S. Policy in Afghanistan. World Policy Journal, 25(4), 23-30.
Martin, P. (2001). US Planned War in Afghanistan Long before September 11. World Socialist Website, wsws.org, 20 November.
Mearsheimer, J. (2001). The Tragedy of Great Power Politics. New York: W.W. Norton & Company.
Mearsheimer, J. J. (2013). Structural Realism: International Relations Theories Discipline and Diversity. Oxford: Oxford University Press.
Mearsheimer, J., & Walt, S. (2016). The Case for Offshore Balancing: A Superior U.S. Grand Strategy. Foreign Affairs, 95(4), 70-83.
Miller, Z. J. (2017). How President Trump Reversed Himself on Afghanistan. Times, accessed on January 5, 2018, Available at: http://time.com/4910380/donald-trump-afghanistanreversal/ 
O’Donnell, L. (2014). China’s MCC Turns Back on US$3b Mes Aynak Afghanistan Mine Deal. South China Morning Post, accessed on December 5, 2017, Available at http://www.scmp.com/news/world/article/1453375/chinas-mcc-turns-back-us3b-mes-aynakafghanistan-mine-deal 
Prifti, B. (2017). US Foreign Policy in the Middle East: The Case for Continuity. NewYork, NY: Palgrave Macmillan.
Rahman, M. (2018). The US State-building in Afghanistan: An Offshore Balance?. Jadavpur Journal of International Relations, 23(1), 1-25.
Rosato, S., & Schuessler, J. (2011). A Realist Foreign Policy for the United States. Perspectives on Politics, 9(4), 803-819.
Rubin, B. (2006). Peace Building and State-Building in Afghanistan: Constructing Sovereignty for Whose Security?. Third World Quarterly, 27(1), 175-185.
Sarkees, M., & Wayman, F. (2010). Resort to War: 1816–2007. Washington: CQ Press.
Spegele, B. & Hodge, N. (2014). China Pledges $327 Million in Aid to Afghanistan. Wall Street Journal, accessed on May 22, 2018, Available at https://www.wsj.com/articles/chinapledges-327-million-in-aid-to-afghanistan-1414566221 
Suhrke, A. (2013). State Building in Afghanistan: A Contradictory Engagement. Central Asian Survey, 32(3), 271-286.
Tahiri, N. R. (2017). Afghanistan and China Trade Relationship. MPRA, accessed on May 22, 2018, Available at: https://mpra.ub.uni-muenchen.de/82098/ 
Waltz, K. H. (1979). Theory of International Politics. NewYork:  Random House.
Webber, M. (2009). NATO: The United States, Transformation and the War in Afghanistan. The British Journal of Politics and International Relations, 11(1), 46-63.
Xuemei, Q. (2014). Regional Perspectives from China. Paper presented at International Seminar on “Regional Stability and Lesson Learned in Regional Peace Building,” organised by National Defence University, Islamabad.
Yordán, C. (2006). America’s Quest for Global Hegemony: Offensive Realism, the Bush Doctrine, and the 2003 Iraq War. Theoria: A Journal of Social and Political Theory, 53(2), 125–157.