رویکرد چینی به تحول هژمونی آمریکا در غرب آسیا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: مدیرگروه سیاست خارجی پژوهشکده تحقیقات راهبری، دکتری روابط بین الملل، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته روابط بین الملل، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

هرچند تحلیل سیاست خارجی جمهوری خلق چین در منطقه غرب آسیا و ترسیم دقیق حدودوثغور آن در دوران گذار، تغییر دکترین سیاست خارجی آمریکا و تحول قدرت جهانی، موضوعی بسیار سهل و ممتنع است، اما بااین‌وجود، الگوهای رفتاری این کشور در قبال روندها، تحولات و مسائل نوپدید و همچنین بازیگران اصلی این منطقه به حدی از انسجام رسیده که می‌توان با نگاهی به آن به درک مشخصی از سیاست خارجی چین در غرب آسیا دست یافت. پژوهش حاضر از رهگذر بررسی ادبیات جامعه علمی چین درصدد پاسخ به چرایی این پرسش است که محافل علمی این کشور چه درک و تصویری از تحول موقعیت هژمونیک آمریکا، سطح و ماهیت قدرت آن در منطقۀ غرب آسیا وجود دارند و مطابق با آن، چه راهبردی در دستورکار سیاست خارجی چین قرارگرفته است؟ پژوهش حاضر در پاسخ این پرسش بر اساس روش توصیفی-تحلیلی اشاره می‌کند که ادراکات سیاست خارجی چین از موقعیت هژمونیک آمریکا در غرب آسیا مبتنی بر انگارۀ انقباض راهبردی و اتخاذ موازنۀ فرامرزی از سوی این کشور است و بر اساس این رویکرد، راهبرد سیاست خارجی چین در منطقۀ غرب آسیا بر «پوشش ریسک راهبردی و کنترل آن در میانۀ رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای»، «ایجاد چارچوب کلیِ پایدار برای رابطه با تمام کشورهای حاضر در منطقۀ مذکور به‌منظور تأمین امنیت انرژی»، «تحکیم تدریجی حدود نظم منطقه‌ای بدیل» و در نهایت «ایفای مسئولیت قدرتی بزرگ و مشارکت مسئولانه در امور منطقه» در حال قوام یافتن است.

کلیدواژه‌ها


منابع فارسی:
ایرنا (24 اردیبهشت 1400). انتقاد تند چین از کارشکنی آمریکا در مورد مسئله فلسطین. مشاهده آنلاین در تاریخ 2 خرداد 1400 در: https://www.irna.ir/news/84329107/
 
منابع انگلیسی:
Barden, Justin.e (June 20, 2019). The Strait of Hormuz is the World's Most Important Oil Transit Chokepoint. U.S. Energy Information Administration. Available from: https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=39932
Calabrese, John. (2017(. China’s Role in Post-Hegemonic Middle East. Middle East Institute, 1 May, http:// www.mei.edu/content/article/chinas-role-post-hegemonic-middle-east?. print (accessed on 16 March 2022).
Daiss, Tim. (November 13, 2020). China just added another arrow in its LNG procurement arsenal. Asia Financial. Available from: https://www.asiafinancial.com/china-just-added-another-arrow-in-its-lng-procurement-arsenal
Chaziza, M. (2019). China’s Economic Diplomacy Approach in the Middle East Conflicts. China Report. 55(1): pp. 24-39.
Garlick, J and Havlová, R. (2020). China’s “Belt and Road” Economic Diplomacy in the Persian Gulf: Strategic Hedging amidst Saudi–Iranian Regional Rivalry. Journal of Current Chinese Affairs, Vol. 49, No.1, 82-105.
Hindy, Lily. (April 6, 2017). A Rising China Eyes the Middle East. Available at: https://tcf.org/content/report/rising-china-eyes-middle-east/
Keck, Zachary. (January 15, 2014). China Wants to Join Middle East Peace Quartet. The Diplomat, accessed January 16, 2020, https://thediplomat.com/2014/01/china-wants-to-join-middle-east-peace-quartet/
Keinon, Herb. (August 2, 2017). China Pushing Its Four-Point Peace Plan. Jerusalem Post. http://www.jpost.com/Arab-Israeli-Conflict/China-pushing-their-four-point-peace-plan-501375 (accessed January 16, 2020).
Joscelyn, T., & Weiss, C. (2019). Turkistan Islamic party head decries Chinese occupation. FDD’s Long War Journal. Available from: https://www.longwarjournal.org/archives/2019/03/turkistan-islamic-party-head-decries-chinese-occupation.php
Mashino, Ito. (2020). The Future of the Middle East Caught Between US-China and US-Russia Rivalry. https://www.mitsui.com/mgssi/en/report/detail/__icsFiles/afieldfile/2020/09/24/2008e_mashino_e.pdf (accessed January 16, 2020).
Salman, M., Pieper, M. and Geeraerts, G. (2015). Hedging in the Middle East and China-U.S. Competition. Asian Politics & Policy, 7: 575-596.
Shen, Dingli. (2006). Iran's Nuclear Ambitions Test China's Wisdom. The Washington Quarterly, Vol. 29, No.2, 55-66.
Temiz, Kadir. (2021). Chinese Foreign Policy toward the Middle East. Routledge.
United Nations Security Council Resolution. (2016).
Full text of UNSC resolution, approved Dec. 23, demanding Israel stop all settlement activity. Retrieved 24 December 2016. https://www.timesofisrael.com/full-text-of-unsc-resolution-approved-dec-23-demanding-israel-stop-all-settlement-activity/
U.S. Energy Information Administration. (2021). Oil and petroleum products explained. Monthly Energy Review, https://www.eia.gov/energyexplained/oil-and-petroleum-products/imports-and-exports.php
Zhiqun, Zhu (2009). China’s New Diplomacy in the Middle East and Its Implication for the United States. Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (in Asia), 3(4), 41-52.
منابع چینی:
张,东冬 (2018). 美国国家实力衰落与国际权力格局的变化. 国际展望, 010(002), 32-51页.
唐, 志超 (2013). 美中东战略收缩及其地缘政治影响. 现代国际关系, 11 期 第, 1-7 页.
吕, 蕊 (2013). 中国例外论"与中国在伊朗核问题中的国际责任. 国际关系研究, (4): 69-80页.
孙,德; 刚, 张玉友 (2016). 中国参与伊朗核问题治理的理论与实践. 阿拉伯世界研, 4期, 3-19页.
谢, 杰军 (2009). 论中国在伊朗核危机中的斡旋外交. 广东外语外贸大学.
华, 黎明 (2014). 伊朗核问题与中国中东外交. 阿拉伯世界研究, (6), 4-16页.
王,鸿刚 (2021年第18期).论美国霸权的持续收缩. 中国现代国际关系研究院. www.cicir.ac.cn/NEW/opinion.html?id=5769821f-9a34-475e-8ab6-86da096cedbe
牛, 新春 (2020). 美国中东战略:转型期的迷惑. 中国现代国际关系研究院. http://www.cicir.ac.cn/NEW/opinion.html?id=22163311-1638-48ca-8064-4edfffda4d10
牛, 新春 (2021).登政府中东政策的“变”与“不变”. 中国现代国际关系研究院. http://www.cicir.ac.cn/NEW/opinion.html?id=0487e2ef-b0ef-4639-911e-d1e283822035
张,艳萍(2021).从“战略收缩”看美国中东政策的进退失据. http://www.china.com.cn/opinion2020/2021-08/06/content_77676857.shtml
莱尔, 尼古拉斯 (2019), "中国在中东:过去,现在和未来", www.dunjiaodu.com/waijiao/5143.html