آینده‌پژوهی (الگوی امتداد ‌حال) و کاربست آن در سیاست‌ خاورمیانه‌ای دولت جو بایدن؛ از سناریوهای محتمل تا آینده‌های ممکن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 دانشیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

مطالعه و شناخت روند‌های گذشته،‌ فرایند‌های زمان حال و تبیین رویداد‌ها و مسیر‌های آینده، مبنا و اساس تصمیم‌گیری در سیاست بین‌الملل و عرصه‌ روابط خارجی در جهت اتخاذ استراتژی‌های مناسب است. منطقه خاورمیانه از گذشته‌های دور برای قدرت‌های بزرگ مانند ایالات متحده آمریکا به‌‌عنوان یک منطقه‌ ژئو‌استراتژیک به حساب آمده است. از منظر تئوری ژئو‌پلیتیک تصور‌های جغرافیایی ابرقدرت‌ها از مناطق حساس جهانی می‌‌تواند بر کنشگری آنان در عرصه‌ نظام بین‌الملل تأثیر‌گذار باشد. ایالات متحده در سیاست خارجی خود همواره منطقه خاورمیانه را به‌‌عنوان یک حوزه‌ استراتژیکی که دارای ظرفیت‌های لازم برای تأمین منافع فرامنطقه‌ای خود است در نظر گرفته‌ و در دوره‌های مختلف و با سیاست‌گذاری‌های متنوع به اعمال‌ نفوذ در این منطقه پرداخته است. سؤال اصلی این مقاله این است که بررسی سیاست خارجی خاورمیانه‌ای آمریکا در دوران جو ‌بایدن بر مبنای سناریو‌های مختلف و مدل آینده‌پژوهی چگونه قابل پیش‌بینی خواهد بود؟ این پژوهش با استفاده از آینده‌پژوهی بر مبنای الگوی امتداد حال و با روش سناریونویسی تلاش می‌کند تا آینده‌های چهار‌گانه در ارتباط با سیاست خارجی خاورمیانه‌ای آمریکا در دوران بایدن را تبیین و ترسیم نماید. این پژوهش فرضیه‌آزما نمی‌باشد و درصدد است تا با رویکرد آینده‌پژوهانه تجویزی به بررسی سیاست خارجی خاورمیانه‌ای جو بایدن در این منطقه بپردازد.

کلیدواژه‌ها


فارسی

تیشه‌یار، ماندانا (۱۳۹۱)، آینده‌پژوهی در مطالعات استراتژیک، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
خاشعی، رضا (۱۳۹۱)، سفر به آینده؛ آینده‌پژوهی، مفاهیم، مبانی و روش‌ها، تهران: هنر رسانه اردیبهشت.
خوش‌دهان، علی (۱۳۹۲)، آینده‌پژوهی با تکنیک سناریونویسی، تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
دهقانی فیروزآبادی، جلال و فیروزه رادفر (۱۳۹۹)، «سیاست خارجی بایدن در قبال جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، ۲۳ (۴): ۲۵۲-۲۲۶.
سریع‌القلم، محمود (۱۳۹۹)، دولت بایدن و ایران (۲)، قابل دسترس از http://www.sariolghalam.com.
علیزاده، عزیز، وحیدی مطلق، وحید، و امیر ناظمی (۱۳۹۱)، سناریو‌نگاری یا برنامه‌ریزی بر پایۀ سناریو‌ها، تهران: اندیشگاه آتی‌نگار.
فرخی چشمه‌سلطانی، مجید و سعید عطار (۱۳۹۶)، «آینده‌پژوهی حضور ایالات متحده در غرب آسیا»، فصلنامه‌ آفاق امنیت، ۱۰ (۳۴): ۱۶۷- ۱۳۹.
مبینی‌کشه، زهرا و علی امیدی (۱۳۹۷)، «آینده‌پژوهی تروریسم و امنیت بین‌الملل»، فصلنامۀ پژوهش‌های حفاظتی-امنیتی، ۷ (۲۶): ۱۴۴- ۱۱۹.
مردوخی، بایزید (۱۳۹۱)، روش‌شناسی آینده‌نگاری، تهران: نشر نی.
موسوی‌نیا، سید رضا (۱۳۹۸)، «آینده‌پژوهی (الگوی امتداد حال) و کاربست نظریه‌های روابط بین‌الملل»،‌ فصلنامه علمی رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، ۱۱ (۱): ۱۷۷-۱۵۶.
موسوی‌نیا، سید رضا (۱۳۹۹)،‌ «نقدی بر الگوی امتداد حال در آینده‌پژوهی؛‌ نمونه: تحریم‌های آمریکا علیه ایران تا ۲۰۲۲»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، ۹ (۳۵): ۳۵-۹.

لاتین

Al-Alkim, Hassan Hamdan (2021), U.S. President Joe Biden’s Foreign Policy towards the Gulf, Open Journal of Political Science, 11 (378-401).
Al-masri, Abdulrahman, (2021), On the Way out Like Afghanistan? The Biden administration’s Syria Policy Labyrinth, http://www.atlanticcouncil.org./on-the-way-out-like-afghanistan-the-biden-administration-syria-policy-labyrinth/September-2021/.
‌Bruke, Terry, et al, (2019), Long Term Housing Futures for Australia: Using fore Sight to Explore Alternative Vision and Choices, Australian Housing and Urban Research Institute.
Dietrich, John (2015), the George W. Bush Foreign Policy Reader: Presidential Speeches with Commentary, Rutledge.
Donna, Daniel and Tom Mitchell, (2017), Trump Administrations Hails US-China Trade Deal, Financial Times..
Doyle, Timothy and Dennis Rumley (2020), the Rise and Return of the Indo-Pacific, Oxford University Press.
Hill, Christopher, (2014), The Future of Foreign Policy Analysis, the Journal of World Investment Trade, Volume (3), No.1. pp. 45-62.
Krieg, Andrea’s, (2016), Externalizing The Burden of War: The Obama Doctrine and US Foreign Policy in The Middle East, International Affairs, Volume (92), Issue (2), Pp. 97-115.
Lindgren, Mats and Band hold, Hans. (2018), Scenario Planning, The Link between Future and Strategy, Palgrave, mammillae.
Madhani, Amir (2021), Biden Calls Jordan King a Loyal ally Tough neighborhood, July 2021, http://www.apnews.com./biden-calls-jordan-king-a-loyal-ally-tough-neighborhood./
Mathews, Jessica T. (2021), Present at The Re-Creation?, Foreign Affairs.
Ryan, M. (2010), Neo-conservatism and the New American Century, Springer.
Slaughter, Richard. (2005), Glossary of Future Term, Foresight International, Brassard, Also see: Knowledge of Future Studies.
Taube, James. (2021), Biden’s Foreign Policy for the Middle East Class’s is a Revolution, March 17, 2021, http://foriegnPolicy.com/Biden’s-Foreign-Policy-for-the-middle-east-class’s-is-a-revolution.
Thompson, C. Bradly. (2015), Neo-Conservatism: An Obituary for an Idea, Rutledge.
Vakili, S. and Quill am, N. (2019), Getting to a New Iran Deal: A Guide for Trump, Washington, Tehran, Europe and The Middle East, Research Paper, London: Royal Institute of International Affairs, http://www.Chathamhouse.org/sites/default/files/2019-10-22.
Wright, Tom. (2020), The Foreign Policy of the 2021 Democrats the Atlantic. 19 March 2020/http://www.Theatlantic.com/Ideas/archive/2020/03/Foreign-Policy-2020-democrats/608293/Accessed.
||Zakaria, F. (2009), Post-American World and the rise of the rest. London: Penguin books.