سیاست خارجی جدید آمریکا؛ افول از جایگاه ابرقدرت به جایگاه قدرت بزرگ جهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار مدعو دانشگاه علامه طباطبایی (ره) ، تهران، ایران

چکیده

سیاست خارجی به‌خصوص در حوزه اعمالی یکی از نشانه‌ها و نمودهای میزان قدرت و جایگاه هر بازیگری در ساختار نظام بین‌الملل است، زیرا عموماً بر اساس مقدورات، ظرفیت‌ها، محذورات و محدودیت‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی اتخاذ می‌شود. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که سیاست خارجی جدید ایالات ‌متحده آمریکا با توجه الزامات و مؤلفه‌های سیاست خارجی یک ابرقدرت در ساختار نظام بین‌الملل، چه جایگاهی را برای این کشور در ساختار نظام بین‌الملل تعریف می‌کند. در این نوشتار تلاش شده تا به بررسی جایگاه ایالات متحده آمریکا به‌عنوان یک ابرقدرت در ساختار نظام بین‌الملل از طریق تحلیل کنش‌ها و واکنش‌ها، جهت‌گیری‌ها، سوگیری‌های سیاست خارجی جدید این کشور پرداخته شده و همچنین با استفاده از گزاره‌ها و مفاهیم برگرفته از نظریات موجود روابط بین‌الملل و سیاست خارجی که به تبیین جایگاه بازیگران در سلسله‌مراتب قدرت در ساختار نظام بین‌الملل می‌پردازند، الزامات و مؤلفه‌های یک ابرقدرت را استحصال و با مقایسه سیاست خارجی جدید ایالات متحده آمریکا به بررسی جایگاه جدید این کشور در ساختار نظام بین‌الملل پرداخته گردد. با نگاهی به سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا چه در حوزه اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت و چه در حوزه اعمال و اقدام همچون اقدامات ضدنهادی، کاهش توان اجماع‌سازی بین‌المللی از طریق اقناع‌سازی، کاهش گزینه‌های پیش‌رو، افزایش انفعال در پرونده‌های مهم منطقه‌ای و بین‌المللی تأثیرگذار بر موازنه قوا شاهد تحولاتی هستیم که نشان از افول جایگاه این کشور در ساختار نظام بین‌الملل از یک ابرقدرت نظام‌ساز و هژمون به جایگاه یک قدرت بزرگ جهانی است.

کلیدواژه‌ها


فارسی
ایرنا (1398)، «ترامپ تعرفه کالاهای چینی را افزایش داد»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، دوم شهریور، قابل دسترسی در: www.irna.ir/news/83447989.
ایکنبری، جی، جان (1382)، تنها ابرقدرت، هژمونی آمریکا در قرن 21، ترجمه عظیم فضلی پور، تهران: انتشارات موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
تسنیم (1397)، «ترامپ به دنبال اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر خودروهای وارداتی اروپایی است»، خبرگزاری تسنیم، یکم شهریور، قابل‌دسترسی در: https://tn.ai/1809555.
جمالی، حسن (1380)، تاریخ و اصول روابط بین‌الملل، قم: مرکز تحقیقات اسلامی.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1388)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت.
رسولی ثانی آبادی، الهام (1391)، «بررسی سیاست خارجی دولت‌های انقلابی جدید در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بر اساس مدل پیوستگی جیمز روزنا»، فصلنامه راهبرد، سال بیست و یکم، شماره 63، تابستان.
ساروخانی، باقر (1377)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی: اصول و مبانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سجادپور، سید محمدکاظم (1392)، «قدرت‌های بزرگ و سازمان‌های بین‌المللی؛ ماهیت تحول دوران پساجنگ سرد»، فصلنامه سازمان‌های بین‌المللی، سال اول، شماره دوم، تابستان.
عبدالله‌ خانی، علی (1398)، افول یا اضمحلال امپراتوری آمریکا و تحول در هندسه قدرت جهانی، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
گوهری مقدم، ابوذر (1399)، سیاست خارجی آمریکا در عصر جدید 1900 تا 2020، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
المزاینی، خالد؛ ریکلی، ژان مارک و همکاران (1399)، قدرت‌های کوچک خلیج‌فارس: سیاست خارجی و امنیتی کشورهای کوچک خلیج‌فارس پس از بهار عربی، مترجمان حمیدرضا کاظمی و صادق قربانی، تهران: نشر بید.
مصلی نژاد، عباس (1390)، «تحلیل سیاست موازنه قدرت ایران در رهیافت رئالیستی و نئورئالیستی»، فصلنامه پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دوره نخست، شماره اول، پاییز.
لاتین
Bremmer, Ian (2015), Superpower: Three Choices for America's Role in the World, New York, NY: Portfolio (Penguin Group).
Fox, William T. R. (1944), The Super Powers: The United States, Britain, and the Soviet Union – Their Responsibility for Peace, San Diego, CA: Harcourt Brace.
Gordenker, Leon (1980), "The Superpowers and International Organization", Vol. 35, No. 3, Superpower Diplomacy, Summer.
Ikenberry, G. John and Nexon, Daniel H. (2019),"Hegemony Studies 3.0: The Dynamics of Hegemonic Orders", Security Studies, Volume 28, Issue 3.
May, Bernhard and Hoenicke-Moore, Michaela (2003), The Uncertain Superpower: Domestic Dimensions of U.S. Foreign Policy after the Cold War, Switzerland: VS Verlag für Sozialwissenschaften.
Mullan, Terrence (2020),"The Corrosion of World Order in the Age of Donald Trump", Council on Foreign Relations, 13 February, Available at: https://www.cfr.org/blog/corrosion-world-order-age-donald-trump.
Reisman, W. (1999), "The United States and international institutions", Survival, Volume 41, Issue 4.
Wagner, Daniel (2015),"Do Sanctions Work?", HuffPost, 4 May, Available at: https://www .huffpost.com/entry/do-sanctions-work_b_7191464.
Walt, Stephen (2017), "Who’s Afraid of a Balance of Power?", Foreign policy, 8 December, Available at: https://foreignpolicy.com/2017/12/08/whos-afraid-of-a-balance-of-power/.
Wallerstein, Immanuel (2003), "The Decline of American Power: The U.S. in a Chaotic World", New York, NY: The New Press.
Zhang, Baohui (2004), "Arican hegemony and China's U.S. Policy", Asian Perspective, Vol. 28, No. 3.