گذار به نظام بین‌الملل پساآمریکایی و تحول در روابط راهبردی آمریکا با متحدان خاورمیانه‌ای (مطالعه موردی ترکیه)

گل محمدی, ولی

doi:10.27834743/ASS.2018.1034

گذار به نظام بین‌الملل پساآمریکایی و تحول در روابط راهبردی آمریکا با متحدان خاورمیانه‌ای (مطالعه موردی ترکیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

ولی گل محمدی

استادیار، گروه روابط بین‌الملل، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

10.27834743/ASS.2018.1034

چکیده

به موازات تحول در محیط بینالمللی، ژئوپلیتیک خاورمیانه نیز در حال گذار از یک نظم آمریکایی پساجنگ سرد به یک بی‌نظمی پساآمریکایی است. وضعیتی که قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای را به نقشآفرینی فعال در سیاست در حال تغییر منطقه ترغیب کرده است. در این فاصله، ظهور یک نظم چندقطبی در سطح جهانی، روسیه و تا حدودی چین را وارد بازی بزرگ خاورمیانه کرده است که بیش از پیش وضعیت منطقه را پیچیده‌تر کرده و همۀ این‌ها به این معنی است که معادلات خاورمیانه دیگر بر اساس یک‌جانبه‌گرایی آمریکا تعیین و تکلیف نمی‌شود. تحولات بعد از انقلابهای عربی نشان می‌دهد که عصر آمریکایی در خاورمیانه به پایان رسیده است و دولتهای منطقه با افول نفوذ منطقهای آمریکا، دیگر به آن به‌عنوان تأمینکننده نظم و امنیت نگاه نمی‌کنند. در چنین وضعیتی هر یک از قدرتهای منطقهای با بازتعریف نقش و جایگاه راهبردی خود در خاورمیانه، که زمانی بر اساس الگوی دوستی و دشمنی با واشنگتن تنظیم می‌شد، به دنبال شکلدهی به نظم ژئوپلیتیکی منطقه بر اساس منافع و ابتکارات راهبردی خودشان هستند. مهمترین خروجی چنین وضعیتی تحول در روابط آمریکا با متحدان راهبردی خود در خاورمیانه است که اولویتها و منافع خود را دیگر بر اساس ترجیحات راهبردی ایالات متحده تنظیم نمیکنند. این مقاله تلاش میکند تا ارتباط معناداری میان تحولات ساختاری در نظام بینالملل و تحول در روابط راهبردی آمریکا و ترکیه ایجاد کند. مقاله این ایده اصلی را به آزمون گذاشته که افول هژمونی آمریکا در محیط پیرامونی ترکیه، موجب تغییر در نقش منطقهای ترکیه شده و باعث گردیده تا ترکیه پیگیر راهبردهای مستقل از متحدان غربی برای بازتعریف جایگاه خود به‌عنوان یک قدرت منطقهای نظمساز، بهنحوی‌که پیشرانهای گذار به نظم پساآمریکایی در خاورمیانه را تقویت میکند، باشد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.28210247.1400.1.1.4.7

اصل مقاله

سریعالقلم، محمود (1395)، «نظام بینالملل و ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دوازدهم، شماره اول، زمستان 1395، 139-101.

گلمحمدی، ولی (1398)، ادراک رهبران و سیاست خارجی ترکیه، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.

گل‏ محمدی, ولی (1398)، «برخورد نقش‌ها در خاورمیانه و تنش در روابط آمریکا و ترکیه»، فصلنامه مطالعات راهبردی, 22 (85)، 133-107.

گلمحمدی، ولی (1400)، در جستجوی استقلال استراتژیک؛ سیاست خارجی ترکیه در عصر گذار نظام بینالملل، تهران: انتشارات موسسه ابرار معاصر تهران.

گل محمدی، ولی، سجادپور، سید محمدکاظم و دیگران (1395)، «اردوغانیسم و فهم سیاست خاورمیانه‌ای ترکیه»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شماره سوم، پاییز 1395، صص. 92-69.

موسوی شفایی، مسعود؛ منفرد، قاسم (1398)، «نئوجکسونیسم؛ الگوی سیاست خارجی امریکا در دوران دونالد ترامپ»، فصلنامه بین‌المللی ژئوپلیتیک, 15(53)، 179-146.

لاتین

Alemdar, Ahmet. (2020), “Rus Paralı Asker Grubu Wagner Tarhuna’dan Geri Çekildi”, Defence Turk, July 22.

Altunisik, Meliha and Lenore G. Martin (2011), Making Sense of Turkish Foreign Policy in the Middle East under AKP. Turkish Studies. 12 (December): 569-587.

Aybet, Gulnur. (2018), Turkish-US relations: Waking up to the grave reality of unrealistic expectations, Daily Sabah, published, 28.07.2018.

Barkey, J. Henry. (2016), Erdogan‘s Foreign Policy Is in Ruins, Foreign Policy, February 4.

Barnett, Michael and Emmanuel Adler, eds. (1998), Security Communities, Cambridge: Cambridge Univeristy Press.

Boyle, Michael J. (2016), The Coming Illiberal Order, Survival, 58, no. 2: 35–66.

Cook, Steven. (2018), Neither Friend nor Foe the Future of U.S.-Turkey Relations, Council on Foreign Relations Special Report No. 82 November 2018.

Cooper, Andrew F. Bessma Momani, and Asif B. Farooq, 2014, The United States and Bahrain: Interpreting the Differentiated U.S. Responses to the Arab Spring, Digest of Middle East Studies, 23, no. 2 (1 September 2014): 360–84.

Darwich, May. (2018), Great and Regional Powers in the Middle East: The Evolution of Role Conceptions, The Project on Middle East Political Science (POMEPS), No.34 March, 2019.

Davutoğlu, Ahmet. (2012), “Türkiye Merkez Ülke Olmalı” Turkey Should be a Pivotal/Central Country]. Radikal, September, 26.

Defense News. (2018), “Turkey Goes European for Indigenous Air Defense System,” January 8.

Erdoğan, Recep Tayyip. (2012), “Erdoğan, AB dönem Başkanı Danimarka`nın Ankara Büyükelçisi Hoppe`yı kabul etti”. AKP Official Web-site. Baskani-danimarkanin-ankara-buyukelcisi-hoppeyi-kabul-etti/3992 (accessed, 27.09.2011).

Goldberg, Jeffrey. (2016), “The Obama Doctrine,” The Atlantic, April 2016.

Haass, Richard N. (2018), The West Must Face Reality in Turkey, Project Syndicate, August 15, 2018.

Haugom, Lars. (2019), Turkish foreign policy under Erdogan: A change in international orientation? Comparative Strategy, 38:3, 206-223.

Ikenberry, G. John. (2018), The end of liberal international order? International Affairs, Volume 94, Issue 1: 7–23.

Kamrava, Mehran. (2018). Hierarchy and Instability in the Middle East Regional Order, International Studies Journal (ISJ) / Vol. 14 / No. 4 / Spring 2018 / pp.1-35.

Mearsheimer, John J. (2019), Bound to Fail: The Rise and Fall of the Liberal International Order, International Security, Vol. 43, No. 4 (Spring 2019):7–50.

Oğuzlu, H. Tarık. (2018) “Turkish Foreign Policy in a Changing World Order,” AllAzimuth 0, no. 0 (2018): 1-13.

Oniş, Ziya and Şuhnaz Yılmaz. (2016), Turkey and Russia in a Shifting Global Order: Cooperation, conflict and asymmetric interdependence in a turbulent region, Third World Quarterly, 37, no. 1: 71–95.

Posen, Barry R. (2018), The Rise of Illiberal Hegemony. Foreign Affairs, February 2018.

Ryan, Curtis R. (2019), Shifting Alliances and Shifting Theories in the Middle East, in Shifting Global Politics and the Middle East, Project on Middle East Political Science (POMEPS) Studies 34: 6-14.

Singh, Michael and James Jeffrey. (2018), The U.S. Alliance With Turkey Is Worth Preserving, Foreign Policy, March 19, 2018.

Valbjørn, Morten. (2019). Global/Regional IR and changes in global/regional structures of Middle East international relations, The Project on Middle East Political Science (POMEPS), No.34 March, 2019.

Yeşiltaş, Murat. (2020), The Rise of Turkey’s ‘Military Activism’: The Causes, Context and Strategic Implications, SETA Publications, No. 69. 288-333

مراجع

منابع

فارسی

امیرآبادی فراهانی، احمد؛ صالح اصفهانی، اصغر (1398). «ارزیابی تطبیقی تأثیر مخارج نظامی بر تولید ناخالص داخلی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منتخب». مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی، دورۀ 9، شمارۀ 37، صص 66-43.

بیضایی، سید ابراهیم (1380). «رابطه بین مخارج نظامی و برخی متغیرهای اقتصادی در ایران 1376-1351». نشریۀ علوم انسانی الزهرا، دورۀ 11، شمارۀ 38-37، صص 76-47.

حسنی صدرآبادی، محمدحسین؛ کاشمری، علی (1386). «تأثیر مخارج دفاعی بر رشد اقتصادی (ایران 1353-1383)». ‏مطالعات دفاعی استراتژیک، دوره 8، شمارۀ 29، صص 134-115.‏

کریمی پتانلار، سعید؛ باجلان، علی‌اکبر (1393). «اثر سهم مخارج بودجهای نظامی بر رشد اقتصادی در ایران». پژوهش‌های اقتصادی ایران، دورۀ 19، شمارۀ 61، صص 83-63.

گجراتی، دمودار (1394). اقتصادسنجی کاربردی، ترجمه نادر مهرگان و لطفعلی عاقلی، تهران: ‏نور علم.

نوفرستی، محمد (1387). ریشه واحد و هم‌انباشتگی در اقتصادسنجی. تهران: رسا.

لاتین

Amadeo, Kimberly (2020). Militarism, Its History, and Its Impact on the Economy: How It Weakens U.S. Economic Power. Available at: https://www.thebalance.com

Bernazzoli, R. M., & Flint, C. (2009). Power, place, and militarism: Toward a comparative geographic analysis of militarization. Geography Compass, 3(1), 393-411.

Christiansen, I. Z., Gurbuz, S., & Stiles, B. L. (2020). Awareness of US Empire and Militarist Ideology: A Survey of College Students from a Southwestern University in the United States. International Critical Thought, 10(1), 71-88.

Daggett, Stephen (2010). Costs of Major U.S. Wars. CRS Report for Congress, Congressional Research Service.

Dornbusch, R. (1985). Stopping Hyperinflation: Lessons from the German inflation experience of the 1920s (No. w1675). National Bureau of Economic Research.

Fay, Sidney B. (1930). The Origins of the World War. 1 (2nd ed.). pp. 290–293.

Federal Reserve Bank of St. Louis, 2020, Available at: https://www.stlouisfed.org

Gunes, E., & Aysan, M. F. (2014). Militarism and Welfare Distribution in the Middle East and North Africa. Afro Eurasian Studies, 3(2), 68-91.

Hofstadter, Richard (1992). Social Darwinism in American Thought. Beacon Press.

Hossein-zadeh, I. (2006). Limits of US Militarism. In The Political Economy of US Militarism (pp. 247-257). Palgrave Macmillan, New York.

Irandoust, M. (2018). Militarism and globalization: Is there an empirical link?. Quality & quantity, 52(3), 1349-1369.

Kaplan, Fred (1991) The Wizards of Armageddon (1983, reissued 1991).

Kwiatkowski, D., Phillips, P. C., Schmidt, P., & Shin, Y. [KPSS] (1992). Testing the null hypothesis of stationarity against the alternative of a unit root. Journal of econometrics, 54(1-3), 159-178.

Lütkepohl, H., & Reimers, H. E. (1992). Impulse response analysis of cointegrated systems. Journal of economic dynamics and control, 16(1), 53-78.

Lynn, J. A. (2019). Another Kind of War: The Nature and History of Terrorism. Yale University Press.

McGarry, Brendan W., Mann, Christopher T. 2020. “FY2021 Defense Budget Request: An Overview”. Available at: https://fas.org/sgp/crs/natsec/IN11083.pdf

Minami, R., & Jiang, W. (1999). The social and political impacts of income distribution: The Japanese experience. In Growth, Distribution and Political Change (pp. 45-66). Palgrave Macmillan, London.

Office of Management and Budget. 2020. “A Budget for a Better America”. Available at: https://www.withehouse.org

Rawls, J. (2009). A theory of justice. Harvard university press.

Reuters (2011). “Timeline: Invasion, surge, withdrawal; U.S. forces in Iraq”. Available at: https://www.reuters.com/article/us-iraq-usa-pullout-idUSTRE7BH08E2 0 11 1218

Roberts, Alasdair (2008). The Collapse of Fortress Bush: The Crisis of Authority in American Government. New York: New York University Press, 14 and 108–117.

Samli, A. C. (2008). The Growth of Militarism and Its Cost. In Globalization from the Bottom Up (pp. 17-25). Springer, New York, NY.

Saylor Academy (2012). International Trade and Foreign Direct Investment. Ch.2, In: International Business, Available at: https://saylordotorg.github.io

Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica: journal of the Econometric Society, 1-48.

SIPRI Military Expenditure Database 2020. Available at: https://www.sipri.org

Skjelsbaek, Kjell (1979). Militarism, Its Dimensions and Corollaries: An Attempt at Conceptual Clarification, Journal of Peace Research, Vol. 16, No. 3‎, pp. 213-229.

The New Oxford American Dictionary. 2007. London: Oxford University Press, 3rd Edition.

Tucker, Spencer (2009). The Encyclopedia of the Spanish-American and Philippine-American Wars: A Political, Social, and Military History. ABC-CLIO.

U.S. Census Bureau, 2020. Available at: https://www.census.gov

U.S. Department of Defense. 2020. “DOD Releases Fiscal Year 2020 Budget Proposal”. Available at: https://www.defense.gov

WIIPA (Watson Institute for International and Public Affairs at Brown University). 2019. "United States Budgetary Costs and Obligations of Post-9/11 Wars through FY2020: $6.4 Trillion. Available at: https:// watson.brown.edu/ costsofwar/files/ cow/ imce / papers

Wolfe, Audra J. (2013). Competing with the Soviets: Science, Technology, and the State in Cold War America (Johns Hopkins Univ. Press, 2013), chap.2.

Woolhandler, S., & Himmelstein, D. (1985). Militarism and mortality: an international analysis of arms spending and infant death rates. The Lancet, 325(8442), 1375-1378.

WTO (World Trade Organization). Trade in War’s Darkest hour, Available at: https://www.wto.org/english/thewto_e/history_e/tradewardarkhour 41_e.htm

Zafirovski, M. (2020). Indicators of Militarism and Democracy in Comparative Context: How Militaristic Tendencies Influence Democratic Processes in OECD Countries 2010–2016. Social Indicators Research, 147(1), 159-202.

Zakaria, Fareed (1998) From Wealth to Power: The Unusual Origins of America's World Role (Princeton Univ. Press, 1998), chap.4.