تحلیلی بر ماهیت احتضار سرمایه‌داری و افول قدرت اقتصادی آمریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

اقتصاد آمریکا یک نظام سرمایه‌داری است و تحلیل سیستماتیک اقتصاد این کشور، فارغ از تحلیل نظام سرمایه‌داری امکان‌پذیر نیست. هدف اصلی این مقاله بررسی ویژگی‌های خاص نظام سرمایه‌داری در تطبیق با مؤلفه‌های اقتصاد کلان آمریکاست و نیز پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان با توجه به ماهیت‌های ذاتی نظام سرمایه‌داری، احتضار این نظام و افول اقتصاد آمریکا را نتیجه گرفت؟ نتایج تحقیق دلالت بر آن دارد که از بُعد شاخص‌های کلان اقتصادی، تکیه بر سرمایه‌داری لیبرال باعث شده اقتصاد آمریکا مسیر رشد خود را استمرار دهد، اما از ابعاد مختلفی نیز دچار افول نسبتاً شدیدی شده است. کاهش سهم اقتصاد آمریکا از تولید جهانی از 21 درصد به 15 درصد و قدرت گرفتن رقبای این کشور مانند چین با تصاحب سهم 17 درصدی در سال 2019، از دست دادن رتبه یک اقتصادی جهان و واگذاری آن به چین از سال 2016، افزایش نابرابری‌های اقتصادی و نیز چرخه‌های تجاری بحران‌زا که از هر ده سال رخ می‌دهد، اقتصاد آمریکا را در معرض تهدیدات جدی و افول نسبتاً شدیدی قرار داده است. بدون تردید افول قدرت اقتصادی آمریکا امری تحقق یافته است و استمرار این روند در سال‌های آتی‌ اقتصاد آمریکا را در وضع نامناسب‌تری قرار خواهد داد. از طرفی با افزایش نابرابری‌ها و ذات بحران‌زای نظام سرمایه‌داری و وقوع بحران‌های پی‌در‌پی، فروپاشی اقتصاد آمریکا هرچند محتمل است، اما زمان دقیقی برای آن قابل‌تصور نیست و دخالت عامل انسانی در اقتصاد، همانند دولت می‌تواند این امر را دچار تسریع، تأخیر یا اصلاً نجات‌دهنده باشد.

کلیدواژه‌ها


منابع

فارسی
درخشان، مسعود، (1) (1387)، نظام‌‌های اقتصادی، قم:موسسه فرهنگی فجر ولایت .
درخشان، مسعود، (2) (1387)، ماهیت و علل بحران 2008 و آثار آن بر اقتصاد ایران، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
دنیای اقتصاد، (1392)، «بحران مالی ۲۰۰۹-۲۰۰۷»، ش 3023.
رومر، دیوید، (1396)، اقتصاد کلان، ترجمه منصور خلیلی عراقی و علی سوری، تهران: نور علم.
کاشیان، عبدالمحمد، (۱۳۹۷)، «رویکرد تحلیلی-ریاضی به مسئله حباب‌های اقتصادی و نقش آن در طراحی سیستم‌های هشداردهنده بحران‌های اقتصادی»، همایش بین‌المللی مدیریت، حسابداری و اقتصاد دانش بنیان، مشهد: موسسه تعاونی دانش بنیان کمرآوش.
کاشیان، عبدالمحمد و احمدزاده، ایمان، (1398)، «نظریه زیربنا- روبنا خاستگاه، اهمیت و بررسی ریشه خلا نظریه‌پردازی در میان پیشگامان اقتصاد اسلامی (با تاکید بر آراء شهید صدر و شهید مطهری)»، فصلنامه پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، ش 119، صص 78-116.
مصطفی‌پور، منوچهر، (1390)، «نقش نظام سرمایه‌داری در ایجاد بحران‌های اقتصادی و مالی»، مجله اقتصادی ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، ش 5 و 6،  صص 85-96.
نمازی، حسین، (1389)، نظام‌های اقتصادی، تهران: شرکت سهامی انتظار.
یوسفی، جعفر، (1387)، بررسی تطبیقی قدرت نرم در گفتمان اسلامی و لیبرال دموکراسی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) و پزوهشکده مطالعات بسیج.
انگلیسی
Baily, Roy. E, (2005) Economics of Financial Markets, Cambridge University Press.
Banzhaf J.F III (1966) Multimember’s Electoral Districts- Do They Violate the “One Man, One vote principle” Yale Law Review, 75, July 1966, pp i309-i338.
Coleman J.S. (1971) “Control of Collectivities and the Power of a collectivity to act” in Social Choise, ed Bernhardt Lieberman, Gordon and Breach, New York, 1971, pp 269-300.
Lajugie, Josrph, (1989), les system economiques, pufm12, Paris.
Shapley L.S. (1953), A Value for N-Person Games, in Kuhn H.W., Tucker A.W. (eds.), Contributions to the theory of games. Volume 2, pp. 307-317, Princeton University Press, Princeton.
Whalley, John (2009), Shifting Economic Power, University of Western Ontario.